Instalacja elektryczna to układ krwionośny każdego budynku – niezależnie od tego, czy mówimy o nowoczesnym biurowcu, czy o hali produkcyjnej pełnej maszyn. Gdy działa sprawnie – wszystko gra. Gdy pojawiają się awarie, braki zasilania albo problemy z bezpieczeństwem – zaczynają się schody. I niestety, często ich przyczyną nie są złe materiały czy sprzęt, ale… niedopatrzenia na etapie planowania.

Na naszym blogu przyglądamy się temu zagadnieniu bliżej, byś wiedział, na co zwrócić uwagę. Zaczynamy od podstaw, czyli od zrozumienia, dla kogo i po co projektujemy instalację.

Potrzeby użytkowników i funkcje budynku

Każdy budynek ma inne zadanie – i dokładnie to powinno być punktem wyjścia przy planowaniu instalacji elektrycznej. To, co sprawdza się w biurowcu z kilkudziesięcioma stanowiskami komputerowymi, zupełnie nie przystaje do hali produkcyjnej z maszynami o wysokim poborze mocy.

Dlatego istotne jest zadanie sobie kilku pytań już na etapie koncepcji:

• Jakie urządzenia będą zasilane i w jakim układzie?
• Czy planowane są obciążenia zmienne, sezonowe, szczytowe?
• Jakie systemy będą wymagały zasilania awaryjnego?
• Czy budynek będzie w całości użytkowany przez jedną firmę, czy z podziałem na najemców?

Przykład? W nowoczesnym biurowcu warto wydzielić osobne obwody zasilające biorąc pod uwagę obszar budynku czy kluczowe odbiorniki energii. Z kolei w hali produkcyjnej trzeba uwzględnić strefy z dużym zapotrzebowaniem na moc, możliwość rozbudowy linii produkcyjnych i odpowiednie zabezpieczenia dla pracowników.

Coraz więcej inwestorów myśli też o przyszłości – warto zostawić przestrzeń na rozbudowę systemu, zarezerwować miejsce w rozdzielni na kolejne obwody, zaplanować trasy kablowe z zapasem. Taki zapas to nie koszt, tylko oszczędność przy kolejnym etapie rozwoju firmy.

Nie bez znaczenia jest też integracja z innymi systemami: monitoringiem, automatyką, oświetleniem czy wentylacją. Projektant branży elektrycznej musi otrzymać informację od innych branż, jakie urządzenia planują zamontować i jakie zapotrzebowanie na moc będą one miały. Dopiero wtedy będzie mógł przygotować optymalny projekt, definiujący czy obwód ma być jedno- czy trójfazowy, a co za tym idzie: jaką grubość mają mieć okablowania i jaka ma być wysokość zabezpieczeń.

Przeczytaj również: Automatyka przemysłowa krok po kroku – jak wygląda wdrożenie w zakładzie produkcyjnym? →

Kluczowe elementy instalacji, o których nie wolno zapomnieć

Dobrze zaprojektowana instalacja elektryczna to nie tylko prawidłowe poprowadzenie kabli. To również dbałość o te strefy i rozwiązania, które często są pomijane – a to właśnie one decydują o bezpiecznym i stabilnym działaniu całego obiektu.

Strefy specjalne
W budynkach biurowych i przemysłowych mamy do czynienia z pomieszczeniami o szczególnych wymaganiach. Serwerownie, pomieszczenia techniczne, szafy sterownicze czy strefy ładowania wózków widłowych – każda z nich wymaga odpowiedniego zabezpieczenia, osobnych obwodów, dedykowanego zasilania i nierzadko systemów awaryjnych. W halach przemysłowych dochodzą też strefy wysokiego poboru mocy, które trzeba odpowiednio obliczyć i zabezpieczyć.

Zasilanie awaryjne
Przerwy w dostawie energii mogą być kosztowne, a w niektórych przypadkach – niebezpieczne. Dlatego w wielu obiektach instaluje się agregaty prądotwórcze, UPS-y oraz rozdzielnie awaryjne, które przejmują zasilanie kluczowych systemów (np. serwerów). Istotna jest także tzw. dwutorowość zasilania, czyli możliwość przełączenia się na alternatywne źródło zasilania bez przerywania pracy systemu.

Rozdzielnie i dostępność serwisowa
Umiejscowienie rozdzielnic powinno uwzględniać łatwy dostęp podczas przeglądów i ewentualnych napraw. Rozdzielnice muszą być odpowiednio oznaczone, zabezpieczone i zaprojektowane z zapasem mocy – zwłaszcza jeśli w przyszłości planowana jest rozbudowa instalacji.

Modularność i skalowalność
Coraz częściej projektujemy z myślą o przyszłości – dlatego uwzględniamy systemy modularne, które można rozbudowywać bez konieczności przebudowy całej instalacji. W biurowcach to m.in. możliwość elastycznego rozmieszczenia punktów zasilania w przestrzeniach open space. W halach – elastyczne zasilanie dla maszyn o różnym profilu pracy.

Najczęstsze błędy przy planowaniu instalacji

Błędy projektowe czy wykonawcze nie biorą się z braku dobrej woli – najczęściej wynikają z pośpiechu, braku koordynacji i niedopasowania projektu do rzeczywistych warunków inwestycji. Oto najczęstsze problemy, z którymi spotykamy się w praktyce:

Brak aktualnych założeń użytkownika
Zdarza się, że projekt instalacji elektrycznej powstaje „na zapas”, zanim jeszcze wiadomo, kto będzie użytkownikiem budynku. Efekt? Niepotrzebne obwody, brak zasilania w kluczowych miejscach, konieczność przeróbek. Zamiast tego warto uwzględnić elastyczność instalacji i stworzyć bazę, którą można łatwo modyfikować.

Brak współpracy projektanta z wykonawcą
Często projekt oddany do realizacji wygląda dobrze na papierze, ale w praktyce okazuje się trudny (albo niemożliwy) do wykonania. Często zdarza się, na przykład, że opracowania innych branż nie są realizowane w 100% zgodnie z projektem, co może skutkować między innymi tym, że w miejscu, gdzie chcemy powiesić jakiś element jest… ściana. Dlatego tak ważna jest współpraca projektanta z zespołem realizacyjnym już na etapie tworzenia dokumentacji – właśnie po to, by wyłapać błędy zanim trafią na budowę.

Pomijanie kolizji międzybranżowych
Brak koordynacji z instalacjami HVAC, BMS czy systemami bezpieczeństwa to klasyka błędów, która później skutkuje kolizjami na budowie: za krótkie trasy kablowe, kolizje z kanałami wentylacyjnymi, brak miejsca w szachtach. Koordynacja międzybranżowa, najlepiej w modelu 3D (np. BIM) powoli staje się standardem.

Błędy dokumentacyjne
Niewłaściwe oznaczenia, niepełne opisy, brak legend lub nieaktualne rysunki techniczne to nie tylko utrudnienie w realizacji – to też potencjalne ryzyko przy odbiorach. Inwestor, który nie otrzyma pełnej dokumentacji powykonawczej, traci ważne narzędzie do zarządzania budynkiem w przyszłości.
W Akson Elektro przywiązujemy dużą wagę do czytelnej, kompletnej dokumentacji i koordynacji międzybranżowej – bo to właśnie one pozwalają zrealizować projekt zgodnie z planem i bez przykrych niespodzianek.

Przeczytaj również: Niewidoczne filary nowoczesnego budynku – jak projektowanie i koordynacja instalacji wpływają na bezpieczeństwo oraz komfort →

Projekt i wykonanie – dlaczego lepiej zlecić to jednej firmie

W teorii można zlecić projekt jednej firmie, a wykonanie drugiej. W praktyce może to generować stres, opóźnienia i wzajemne przerzucanie winy. Dlatego coraz więcej inwestorów decyduje się na współpracę z jednym partnerem, który odpowiada za całość: od koncepcji po uruchomienie.

Dlaczego to się opłaca?

• Elastyczność na każdym etapie. Projekt w jednej firmie to możliwość sprawnego wprowadzenia niezbędnych zmian w trakcie prac. Zmieniły się założenia inwestora? Trzeba dostosować trasę kablową do nowej wentylacji? Nie ma problemu – wszystko dzieje się „na miejscu”, szybko i bez eskalacji.
• Spójność i jakość wykonania. W tym samym zespole pracują eksperci od projektowania oraz wykonawcy-specjaliści. Dzięki temu nie ma miejsca na błędy wynikające z nieporozumień czy niedopowiedzeń – a każdy element pasuje do całości jak w dobrze zaprojektowanym systemie.
• Niższe koszty i krótszy czas realizacji. Zintegrowane działania jednej firmy to mniej przestojów, mniej zmian projektowych „na ostatnią chwilę” i szybsze przejście od projektu do wykonania. A to przekłada się na niższe koszty i krótszy czas inwestycji.

W Akson Elektro mamy doświadczenie w kompleksowej realizacji projektów: projektujemy, prefabrykujemy, montujemy, uruchamiamy i serwisujemy – wszystko pod jednym dachem. To model, który po prostu działa.

Instalacja, która działa od pierwszego dnia

Dobrze zaprojektowana instalacja elektryczna nie powinna być „wystarczająco dobra”. Powinna być niezawodna, przemyślana i gotowa na przyszłość – zarówno w biurze, jak i w zakładzie produkcyjnym. Oznacza to nie tylko dobór odpowiednich rozdzielni czy zasilania awaryjnego, ale przede wszystkim: rozumienie funkcji obiektu, precyzję w dokumentacji i koordynację między wszystkimi branżami.

Najlepsze efekty przynosi podejście kompleksowe – od projektu, przez wykonanie, aż po serwis – w rękach jednego partnera. To oszczędność czasu, pieniędzy i nerwów.

Jeśli planujesz budowę lub modernizację obiektu i chcesz mieć pewność, że Twoja instalacja będzie działać od pierwszego dnia, a za kilka lat wciąż spełniać wszystkie potrzeby – zapraszamy do kontaktu z zespołem Akson Elektro. Pomożemy Ci zaplanować system, który będzie działał nie tylko dzisiaj, ale i jutro.